Wat is er nou mooier om de zon te zien reflecteren op een golf die op het punt staat te breken?

Maar die zon. Er is alle reden om daar voorzichtig mee te zijn.

Diezelfde zon, die voor een lekker gevoel zorgt en zelfs voor vitamine D is ook levensgevaarlijk. De zon is schadelijk voor je huid en kan huidkanker veroorzaken. Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker (52% van alle vormen is een vorm van huidkanker) en neemt toe. En recent onderzoek toont aan, dat surfers zes keer meer kans op huidkanker hebben. Zes keer meer kans!

Het aantal mensen met huidkanker neemt alleen maar toe. En ben je bovendien als kind en in je jeugd verbrand geweest? Als je één keer verbrandt bent geweest, dan heb je een dubbel zo grote kans om op latere leeftijd huidkanker te krijgen.

Er is maar één manier om dit te voorkomen. En dat is door jezelf te beschermen.

Ontdek het hieronder.

Of luister de Surftips Podcast hierover met dermatoloog Onno ten Berge.

Met dank aan onder andere KWF Kankerbestrijding, Professor Mike Climstein uit Australië en Frederike Fransen (arts) voor de hulp bij dit artikel.

Bewust van de risico’s voor alle watersporters

Met dit blogbericht willen we iedereen aansporen om goed voor zijn of haar huid te zorgen en deze te beschermen. Wees je bewust van de risico’s van buitensporten en met name dus watersporten.

Mijn persoonlijke aanleiding voor dit artikel is dat actinische keratose bij mij is geconstateerd in 2019. Dat zijn ruwe plekjes op de huid. Het ziet er onschuldig uit, maar het is een voorstadium van huidkanker. Het ontstaat vooral op plekken waar jarenlang veel zonlicht op je huid is gekomen. Actinische keratose is goedaardig, maar kan geleidelijk veranderen in plaveiselcelkanker als je niks doet. Je moet dus wel al behandeld worden.

Wat is er bekend over risico op huidkanker voor surfers?

surfers in spanje

Een simpele zoekopdracht in Google naar het gevaar van de zon voor surfers leverde al gelijk een interessant onderzoek op met een opvallende uitkomst voor surfers. Volgens dit onderzoek uit 2015 onder 1.350 surfers van Bond University hebben surfers drie keer meer kans dan de gemiddelde bevolking om een melanoom te krijgen.

Een melanoom is de meest ernstige vorm van huidkanker en kan uitzaaiingen geven. Een melanoom staat in de top drie van meest voorkomende vormen van kanker bij de leeftijdsgroep 18 tot 35 jaar.

Een nog recenter onderzoek uit 2020 van Professor Mike Climstein van de Southern Cross University laat zien, dat surfers zelfs zes keer meer kans op huidkanker hebben. Dat komt omdat ze vaker bloot staan aan UV straling van de zon. Over het effect van UV straling lees je verderop in dit artikel meer.

Dat de conclusies uit het onderzoek ook voor Nederland gelden ontdek je hieronder.

Overigens zijn in het onderzoek niet alleen surfers, maar ook zwemmers en suppers meegenomen, dus eigenlijk alle vormen van watersport.

Hoger risico voor surfers

Als surfer loop je dus een hoger risico. Tel daarbij op, dat surfen steeds populairder wordt. Niet alleen golfsurfen, maar ook kite-, wind-, foil-, wingsurfen en suppen groeien in populariteit. En dat de zon steeds krachtiger wordt. Dan zijn onderstaande conclusies niet eens zo gek. Wel alarmerend.

Een aantal conclusies uit het onderzoek

Het onderzoek uit 2016 laat onder andere het volgende zien.

  • In Australië komt huidkanker bij 0.6% van de mensen voor. Onder surfers ligt dat percentage op 1.9%.
  • Alle huidtypes kunnen worden aangetast door huidkanker. Heb je een lichte huid, dan is de kans op huidkanker groter.
  • Het onderzoek toont ook aan, waar op het lichaam huidkanker voorkomt. In 23% van de gevallen was dit in het gezicht. En 16% op armen en benen.
  • Melanoom werd vooral op de rug aangetroffen.

Dat is slecht nieuws als je surft. En als dit al niet genoeg reden tot zorg is, besef dan dat een verbrande huid op jonge leeftijd de kans verdubbelt om later huidkanker te krijgen. En dat bovendien ongeveer eenderde van de nieuwe patiënten binnen vijf jaar opnieuw huidkanker ontwikkelt .

Meer kans in Australië?

Je zou misschien kunnen denken, dat surfers in Australië veel meer kans hebben om huidkanker op te lopen (meer zon, dichterbij de evenaar). Dat blijkt nogal mee te vallen. Of eigenlijk tegen te vallen. De bijdrage van UV als risicofactor is in Australië 96% en in Nederland 92% (de zogeheten PAF score). Zie de wereldkaart hieronder voor wat meer uitleg.

Je ziet op deze kaart ook, fdat Nederland net als Australië tot de rood gekleurde landen behoort van landen waar UV straling samenhangt met het aantal melanoom diagnoses.

skin cancer around the world

Top 10 landen waar UV straling het grootste risico is op huidkanker

Positie Land PAF score
1 Nieuw Zeeland 96.3%
2 Australië 96.1%
3 Noorwegen 92.6%
4 Zwitserland 92.0%
5 Zweden 91.7%
6 Nederland 91.5%
7 Denemarken 91.2%
8 USA 90.5%
9 Slovenië 90.2%
10 Ierland 89.7%

Steeds meer huidkanker bij Nederlanders

Een paar feiten op een rij voor Nederland:

  • Huidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker. 52% van alle nieuwe kankerpatiënten betreft huidkanker.
  • Eén op de vijf Nederlanders krijgt huidkanker.
  • In Nederland hadden op 1 januari 2020 127.000 mensen huidkanker (bron).
  • Het aantal Nederlanders met huidkanker neemt steeds verder toe.
  • Tussen 30 tot 60 jarigen is melanoom de snelst groeiende kankersoort.

Hoe ontstaat huidkanker?

Huidkanker kan ontstaan door directe ultraviolette straling (UVR) van de zon. Door je huid te lang aan zonlicht bloot te stellen, loopt je huid schade op. En omdat water en zand de zon ook nog eens reflecteren is de UV straling van de zon op het strand en op het water nog sterker.

Zoals je kan verwachten zijn juni en juli de maanden waarin de UV straling het sterkst is. Dat zie je ook duidelijk in onderstaande grafiek.

UV straling

Video

Deze video brengt het allemaal goed in beeld. Over waarom je als surfer meer risico loopt. En waarom je nu sneller verbrandt dan 30 jaar geleden.

Verbrand zijn door de zon verhoogd risico aanzienlijk

Verbranding door de zon is bijzonder problematisch omdat het aantal keren dat je verbrand bent, het risico op huidkanker gedurende je leven vergroot. Zoals eerder aangeven, verdubbeld de kans op huidkanker als je slecht één keer bent verbrandt.

Een onderzoek toont aan, dat blanke vrouwen die ten minste vijf blaren door de zon hadden toen ze 15 tot 20 jaar oud waren, minimaal een 68% verhoogd risico op huidkanker hebben.

Het KNMI heeft in samenwerking met KWF ook een handig model gemaakt op basis van de gemiddelde huid. Dit model laat zien welke mate je in de zon verkleurd bij een bepaalde UV index.

Wanneer verkleur je door de zon?

UV index Aantal minuten waarna je huid verkleurt Mate waarin huid kan verbranden
1 – 2 50 – 100 minuten
3 – 4 25 – 35 minuten
5 – 6 15 – 25 minuten gemakkelijk
7 – 8 10 – 15 minuten Snel
9 – 10 Minder dan 10 minuten Zeer snel

Actuele UV index Nederland

Wat kan je als surfer doen?

Het goede nieuws is, dat je er zelf veel aan kunt doen om te voorkomen dat je huidkanker krijgt. Hieronder lees je de 12 tips.

12 tips

Wat kan je doen om je huid te beschermen voor, tijdens en na het surfen?

  1. Smeer je minimaal 30 minuten voordat je naar buiten gaat in.
  2. Smeer je goed in. Geen dunne laag. Maar een dikke volledige dekking op je huid.
  3. Smeer je regelmatig in. Om de twee uur moet je je opnieuw insmeren. Niet ideaal als je surft, waar je juist de tijd kan vergeten maar je hebt dan wel consistente bescherming tegen de zon.
  4. Smeer niet alleen je hoofd in. Ook al heb je een wetsuit aan, al je blote lichaamsdelen moet je insmeren.
  5. Heb je kinderen? Smeer ze altijd goed in, gezien de reden die we hierboven noemden, dat een verbrande huid op jonge leeftijd de kans sterk vergroot om later huidkanker te krijgen. Voor kinderen zijn UV werende surf shirts ook erg aan te bevelen. Bij Decathlon vind je dit soort shirts.
  6. Gebruik zonnebrandcrème die goed hecht op een natte huid.
  7. Gebruik een zonnebrandcrème die je zowel voor UVA- als UVB-stralen beschermt. Een SPF 30-formule is het minimale advies.
  8. Ga voor een dawn-patrol: de zon is het sterkst tussen 11:00 en 15:00 uur, als hij recht boven je hoofd staat. Surf daarom in de vroege ochtend of late namiddag. Check hier de zonkracht voor heel Nederland
  9. Houd rekening met je locatie. In sommige landen/ surfspots moet je nog alerter zijn. Daar is nog minder bescherming tegen de zon en is het vaak zonniger dan in Nederland. Dan kan je beter extra alert zijn tussen 10:00-16:00 uur.
  10. Smeer je ook weer in na het surfen.
  11. Bescherm jezelf met hoed of pet. Zeker bij lekkere longboardgolven waar je weinig of niet hoeft te duckdiven, loont het om een surfpet- of hoed op te zetten.
  12. Check je huid regelmatig. Hoe je dat doet lees je hieronder.

Welke zonnebrand?

Insmeren is dus cruciaal. Maar waarmee? Welke zonnebrand? En welke zonnebrand blijft goed zitten in het water?

Wat KWF zegt over zonnebrand

Zonnebrandcrèmes beschermen je huid tegen zonnestralen. De crème zorgt ervoor dat je huid minder snel verbrandt, minder snel veroudert en het verkleint je kans op huidkanker. Hoe hoger de beschermingsfactor, hoe beter de bescherming. Gebruik minimaal factor 30.

Het standpunt van KWF is, dat het type zonnebrand niet uitmaakt, mede omdat alle typen merken moeten voldoen aan de Europese wetgeving. Bovendien valideert een gekwalificeerde veiligheidsbeoordelaar of de gebruikte stoffen in de crème veilig zijn.

Wat betreft de veiligheid maakt het dus niet uit welke zonnebrand je gebruikt. Wel kan het zo zijn dat je allergisch bent voor bepaalde stoffen die het ene merk wel gebruikt en de andere niet.

Een ander aspect is natuurlijk impact de zonnebrand heeft op het milieu. Hier lees je 6 suggesties voor zonnebrand die duurzaam zijn en minder schadelijke stoffen bevatten.

Ook qua zonnebrand heeft Decathlon tegenwoordig een goed product. Check het hier.

UV Straling: Ook bij bewolkt weer?

Zonlicht bevat verschillende soorten straling, waaronder ultraviolette straling (UVR), die schadelijk is voor levende organismen. De ozonlaag van de aarde speelt een essentiële rol bij het blokkeren van extreem schadelijke UVC, waardoor alleen UVB en UVA doorgelaten worden.

Water, zand en sneeuw reflecteren het zonlicht (zand 20%, sneeuw zelfs 80%), waardoor meer UV-straling de huid bereikt en er dus sneller verbranding optreedt.

Ongeveer 80% van de zonnestralen gaat door wolken of mist heen, zodat je ook bij bewolkt weer gemakkelijk kunt verbranden. Zelfs bij bewolking kan de huid dus nog verbranden.

Een teveel aan UV-A merk je niet : Een teveel aan uv-B-straling merk je direct: de huid wordt rood. UV-B het krachtigst tussen 12.00 en 16.00 uur. Een flinke overdosis uv-A kan echter onopgemerkt blijven. De huid geeft geen zichtbare waarschuwing in de vorm van roodheid of verbranding, maar ondertussen kan wel schade ontstaan.

Zie ook: https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/verstandig-zonnen.pdf

Check je huid

Naast het beschermen van je huid is het belangrijk om ook zelf je huid regelmatig te checken. Let op plekjes die gaan jeuken, bloeden of open gaan en daarna slecht of niet genezen.

Kijk bij moedervlekken of ze jeuken of dat u er veranderingen aan ziet zoals:

  • verandering van kleur
  • schilfering
  • het ontstaan van korstjes
  • grillige, bijvoorbeeld spinachtige groei
  • gemakkelijk bloeden
  • slecht genezen

Of check deze video:

https://www.thuisarts.nl/moedervlekken/ik-wil-mijn-huid-zelf-controleren

ABCDE-regel voor melanoom

Een melanoom ontstaat meestal uit een ‘gave’ huid, maar kan ook ontstaan uit een bestaande moedervlek. Om een (beginnend) melanoom te kunnen herkennen is er de ABCDE-regel, vertaald uit het Engels.

Een vlek is verdacht als hij 1 of meer van de volgende eigenschappen heeft:

  • Asymmetrie: de (moeder)vlek is niet symmetrisch in kleur of vorm
  • Border: de (moeder)vlek heeft een onregelmatige grillige rand
  • Color: de (moeder)vlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren
  • Diameter: de (moeder)vlek heeft een doorsnede van meer dan 6 mm
  • Evolving: de (moeder)vlek jeukt, bloedt of verandert

Je huid controlen via een App

Je kan ook de app je huid controleren. Bijvoorbeeld met SkinVision. Met deze app kan je vlekken op je huid controleren.

Sinds zeer recent (voorjaar 2021) is er ook de app Derm Assist van techreus Google. Met deze nieuwe app kan je verdachte bultjes identificeren om zo te ontdekken of het huidkanker kan zijn. De app zou inmiddels op Europees niveau al zijn goedgekeurd om medisch in te zetten.

https://youtu.be/zaudgq_hBGo

Bij enige twijfel: ga naar de huisarts. De huisarts kan goed bepalen wat de volgende stap is. Eventueel word je dan doorverwezen naar de dermatoloog, de expert voor huidproblemen.

Tot slot

Geniet van de mooiste sport ter wereld. En bescherm jezelf tegen die heerlijke en levensgevaarlijke zon.

En nogmaals dank aan KWF, Mike Climstein en Frederike Fransen.

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

2 REACTIES

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul alstublieft uw commentaar in!
Vul hier uw naam in

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.